Vattenfall en Nobian dragen met flexibele chloorproductie bij aan stabiliteit stroomnet

De Rotterdamse chloorfabriek van Nobian gaat een bijdrage leveren aan het in balans houden van het stroomnetwerk. De chloorfabriek krijgt een flexibele productiecapaciteit, die wordt aangepast op basis van fluctuaties in de beschikbaarheid van energie.

In Nederland maken we in toenemende mate gebruik van duurzame energiebronnen, zoals zon- en windenergie. De energieproductie van beide energiebronnen is echter afhankelijk van weersomstandigheden. Dit betekent in de praktijk dat er flinke fluctuaties kunnen zijn in de productie van duurzame energie. Zo is de productie van zonne-energie op een zonnige dag groter dan op een bewolkte dag. Hetzelfde geldt voor windenergie op een winderige en windstille dag.

Onbalans

Dergelijke fluctuaties kunnen tot grote problemen leiden. Zeker aangezien ook de vraag sterk fluctueren. Is het bijvoorbeeld windstil en warm? Dan levert windenergie niet alleen minder energie op dan gemiddeld, maar is ook de vraag hoger door onder meer het gebruik van airconditioning.

Vattenfall werkt daarom samen met de Rotterdamse chloorfabriek Nobian. Het bedrijf is de eerste grootschalige industriële afnemer van energie die wordt toegevoegd aan de flexibele capaciteit van Vattenfall. In de praktijk betekent dit dat Nobian de chloorproductie aanpast indien er plotseling meer of juist minder stroom beschikbaar is. Dit schalen gaat volautomatisch via real-time ondersteuning door Vattenfall.

De fabriek voegt zo’n 40 MW aan flexibiliteit capaciteit toe aan het stroomnet. Dit staat gelijk aan ongeveer een vijfde van hun chloorproductie.

Rol van gascentrales neemt af

Erik Suichies, Directeur Wholesale bij Vattenfall, wijst op de impact van de afnemende rol van gascentrales. Deze centrales maken het mogelijk de productie te sturen. Doordat we meer overstappen op duurzame energie gaat deze mogelijkheid verloren en zijn alternatieve oplossingen nodig. Suichies legt uit: “Stuurbare productie, zoals in gascentrales, gaat haar basisrol steeds verder verliezen. De huidige energiecentrales zijn straks niet altijd meer nodig en zullen niet altijd meer draaien. Tegelijkertijd moet het elektriciteitsnet wel 24 uur per dag in balans blijven. We hebben nieuwe flexibiliteit nodig die daarop kan inspringen. Door een grote afnameklant toe te voegen aan onze flexibele assetpool maken we een transitie: we sturen niet langer alleen op productie, maar kunnen vanaf nu ook de vraag nauwkeurig aanpassen.”

Het Nederlandse stroomnetwerk staat onder beheer van netbeheerder TenneT. Voor het opvangen van pieken en dalen maakt TenneT gebruik van zogeheten regelvermogen. Dit wordt ingekocht bij leveranciers als Vattenfall. Regelvermogen bestaat uit een reeks productielocaties, waarbij het doorgaans gaat om gascentrales. Deze locaties kunnen snel meer of juist minder stroom leveren.

Minder fossiele energie nodig voor stabiliseren

De chloorfabriek van Nobian wordt nu toegevoegd aan dit regelvermogen via de flexibele capaciteit van Vattenfall. Dit betekent dat minder fossiele energie nodig is voor het stabiliseren van het stroomnet. “Zeker als door elektrificatie het elektriciteitsverbruik voor industriële processen verder toeneemt, kan de fluctuatie in de elektriciteitsproductie worden opgevangen met flexibele afname door industriële grootverbruikers. Met voldoende flexibiliteit kunnen kostbare maatregelen als import of regelbare centrales worden beperkt. In Nederland is het potentieel van industriële vraagsturing rond de 3,4 GW. De huidige inzet ligt tussen de 700 en 1900 MW. De mogelijke capaciteit van flexibel elektriciteitsgebruik door de industrie is veelbelovend”, licht Maarten Abbenhuis, COO bij TenneT, toe.

Ook andere initiatieven zetten in op het creëren van meer balans tussen de vraag naar en aanbod van duurzame energie. Zo demonstreerden Jedlix en ElaadNL in 2017 al aan TenneT welke rol de accu’s van elektrische voertuigen hierbij kunnen spelen. Zij kunnen als regel- en reservevermogen dienen. Via het smart charging-platform van Jedlix werd het laadproces van de auto draadloos aangestuurd op basis van stuursignalen, zoals die van TenneT.

Battolyser Systems

Een ander voorbeeld is Battolyser Systems, een spin-off van de TU Delft. Het bedrijf is door de TU Delft opgezet in samenwerking met Proton Ventures en Fokko Mulder, hoogleraar Chemische Wetenschappen bij de TU Delft. Het gelijknamig systeem van Battolyser Systems slaat enerzijds energie op, en produceert anderzijds uit duurzame energiebronnen waterstof. Het systeem gebruikt hiervoor elektrolyse, een proces dat water scheidt in zuurstof en waterstof.

Volledig opgeladen functioneert een Battolyser als een elektrolyser. Het produceert dan met een hoog rendement waterstof uit water en duurzame elektriciteit. Is er juist een tekort aan energie? Dan geeft het de opgeslagen elektriciteit af aan het energienetwerk.

Auteur: Wouter Hoeffnagel