‘Europese AI Act en nieuwe regelgeving voor machineproducten hinderen innovatie’

De AI Act en nieuwe regelgeving voor machineproducten die de Europese Commissie voorstelt kunnen ernstige schade opleveren voor Europese kleine bedrijven, roboticabedrijven en innovatie. De International Federation of Robotics, VDMA Robotics + Automation Association, EUnited Robotics en REInvest Robotics roepen de Europese Unie (EU) op hun plannen te herzien.

De Artificial Intelligence Act is een Europees wetsvoorstel dat op 21 april 2021 door de Europese Commissie is geïntroduceerd. De wetgeving is bedoeld om AI legaal, ethisch verantwoord en technisch robuust te maken. Tegelijkertijd moet de wetgeving ervoor zorgen dat AI onder meer democratische waarden, mensenrechten en wetgeving respecteert.

Verboden, hoog risico en overige AI-systemen

De wetgeving is gericht op ontwikkelaars, distributeurs en gebruikers van AI-systemen. Deze systemen zijn opgedeeld in drie typen: verboden, hoog risico en overig. Zo legt de AI Act onder meer het gebruik van AI-systemen aan banden die individuen op een schadelijke manier beïnvloeden zonder dat zij hiervan op de hoogte zijn. Denk echter ook aan AI-systemen voor social scoring of biometrische identificatie in publieke ruimtes.

De AI Act besteedt veel aandacht aan AI-systemen met een hoog risico. Dit zijn systemen die dankzij hun werking een hoog risico kunnen opleveren. Denk hierbij aan AI-systemen gericht op de zorg, beoordelingen door werkgevers, onderwijs of sociale zekerheid. Andere voorbeelden zijn toepassingen bij de overheid, waaronder politie en hulpdiensten, evenals grensbewaking en rechtspraak.

Voor deze AI-systemen met een hoog risico stelt de AI Act strengere regelgeving voor. Concreet betekent dit onder meer de systemen een CE-keurmerk moeten krijgen. Alleen dan worden zij toegelaten op de Europese markt. Dit keurmerk wordt alleen afgegeven indien zij aan bepaalde technische, juridische en ethische standaarden voldoen.

Eind november is de AI Act al op de schop gegaan. De regelgeving is niet langer van toepassing is op AI-systemen die exclusief voor militaire doeleinden ontwikkeld worden. Dat geldt ook voor AI-systemen die uitsluitend bedoeld zijn voor research & development. Daarnaast is de definitie van AI-systemen aangepast. Het gaat hierbij om systemen die in staat zijn ‘data of andere vormen van input te verwerken om door mensen gedefinieerde doelstellingen te realiseren leren, redeneren en modelleren’.

‘AI Act leidt tot problemen’

De International Federation of Robotics, VDMA Robotics + Automation Association, EUnited Robotics en REInvest Robotics steunen de visie van de Europese Commissie rondom het bewaken van veiligheid, beschermen van mensenrechten en creëren van een geharmoniseerd raamwerk voor AI en robotica. Tegelijkertijd zien de partijen echter ook problemen ontstaan door de voorgestelde regelgeving. Het gaat hierbij concreet om de volgende problemen:

• De verplichte certificeringsvereisten door een derde partij vertraagt technische innovatie in Europa.
• De beperkingen hinderen de omarming van kunstmatige intelligentie en zorgen dat Europese bedrijven – met name mkb’ers en startups – een achterstand oplopen op wereldwijde concurrenten.
• Regionale leveranciersketen, productie en logistieke operaties kunnen verstoord raken indien de voorstellen worden omarmd en geïmplementeerd.
• Compliance met regelgeving wereldwijd wordt complexer en belastender.

Gelijk speelveld voor bedrijven creëren

“De International Federation of Robotics roept Europese beleidsmarkers op beide voorstellen aan te passen om de bescherming van burgers in balans te brengen met de behoefte van de markt tot het omarmen van nieuwe technologieën en een gelijk speelveld voor bedrijven te creëren. Dit is niet puur een Europees probleem, aangezien de voorgestelde regelgeving ook forse impact heeft op alle bedrijven die robots naar de Europese markt brengen. Op de lange termijn kan de nieuwe regelgeving voor een achterstand zorgen voor Europese bedrijven, met name als het gaat om mkb’ers en startups”, zegt Dr. Susanne Bieller, General Secretary bij de International Federation of Robotics.

Patrick Schwarzkopf, Managing Director van de VDMA Robotics + Automation Association en directeur van EUnited Robotics, voegt toe: “De voorstellen van de Europese Commissie omvatten belastende regelgeving van zogeheten ‘hoge risico AI’ en ‘hoge risico machines’. Zij omvatten de introductie van uitgebreide verplichte third-party certificeringsvereisten, wat het gebruik van AI ontmoedigt en innovatie in Europa vertraagt.”

AI Act staat Europese robotinnovatie in de weg’

Ook Dr. Esben Hallundbæk Østergaard, CEO van REInvest Robotics en oprichter van Universal Robots, voorziet negatieve impact op de Europese innovatie. “De voorgestelde wetgeving staat Europese robotinnovatie in de weg. Dit is specifiek zorgwekkend aangezien robots een van de opkomende techsegmenten zijn waar Europa wereldwijd een voorsprong heeft. Lokaal kan de wetgeving een negatief effect hebben op duizenden kleine bedrijven, fabrieken en producenten die vertrouwen op robotica en AI voor het automatiseren van kritieke bedrijfsvoering en overwinnen van personeelstekorten.”

Het oorspronkelijke voorstel uit april 2021 is hier te vinden.

Auteur: Wouter Hoeffnagel