Verhoging NAVO-norm kan Nederlandse maakindustrie 41 miljard euro opleveren

NAVO-norm
Evi Husson
Evi Husson
27 oktober 2025
3 min

Door de ophoging van de NAVO-norm en daarmee de uitgaven aan defensie, komt er de komende vijf jaar 41 miljard euro beschikbaar voor de Nederlandse maakindustrie. Om dit nationale potentieel te benutten, zal de Nederlandse defensieproductiesector de jaarlijkse output minstens moeten verdrievoudigen. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Mobilizing the Dutch defense industry’ van PwC. De sector staat hiermee voor een enorme kans en opgave.

Voldoen aan NAVO-norm

Om te voldoen aan de NAVO-norm, waarbij 3,5 procent van het bbp wordt besteed aan kernuitgaven voor defensie, zullen de defensie-uitgaven in Nederland sterk stijgen: van  22 miljard  euro in 2025, naar zo’n 38 miljard euro in 2030 en 59 miljard euro in 2035. Cumulatief leidt dit tot defensie-investeringen van 178 miljard euro tussen 2025 en 2030. ‘Dit ziet met name toe op de categorie materieel, met 62 miljard euro de grootste post na personeel. Denk hierbij aan schepen, licht gepantserde voertuigen en drones. Daarvan komt in potentie 41 miljard euro beschikbaar voor de Nederlandse maakindustrie’, aldus Bastiaan Oomens, die als partner van PwC-Strategy& actief is voor maakbedrijven.

Citaat begin icoon
In ons onderzoek hebben we ruim drieduizend Nederlandse productiebedrijven geïdentificeerd die een rol kunnen spelen bij het invullen van deze enorme opschalingsbehoefte, met name in een rol als cruciale toeleverancier.
Bastiaan Oomens, als partner van PwC-Strategy& actief voor maakbedrijven
Citaat einde icoon

Verdrievoudiging van de output nodig

De output van de defensieproductiesector stond in 2023 gelijk aan ongeveer 3,5 miljard euro. Volgens de berekeningen van PwC is verdrievoudiging van de output nodig om het nationale potentieel van 41 miljard euro tot 2030 aan te boren.

Professionalisering, uitbreiding en optimalisatie

‘Dit vraagt om professionalisering, uitbreiding en optimalisatie bij de bedrijven die nu al aan defensie leveren. Zij kunnen de vraag echter niet alleen aan. In het onderzoek hebben we ruim drieduizend Nederlandse productiebedrijven geïdentificeerd die een rol kunnen spelen in het realiseren van deze enorme investeringen. Daarbij geldt dat elk bedrijf met een gespecialiseerde defensie-oplossing straks aan zowel binnenlandse als buitenlandse Original Equipment Manufacturers (OEMs) kan gaan leveren.’ Dit biedt volgens Oomens grote mogelijkheden voor de hoogwaardige Nederlandse maakindustrie en voor het langdurig verdienvermogen van Nederland.

Citaat begin icoon
Zoals het ecosysteem van defensie echt een wereld op zich is, is de waardeketen van civiele maakbedrijven voor veel mensen in defensie ook echt onbekend gebied. Met ons rapport en ons advieswerk hopen wij die werelden voor elkaar te ontsluiten. Zo maken we met elkaar doeltreffende investeringen mogelijk die voor de bv Nederland en voor vrede en veiligheid van groot belang zijn.
Daniel de Jager, Client Lead Partner, Ministerie van Defensie, PwC Netherlands
Citaat einde icoon

Geavanceerde materialen

De analyse laat zien dat Nederlandse bedrijven met name sterk zijn in metaalbewerking, geavanceerde materialen (zoals composieten en plastics) en sensortechnologie. Tegelijkertijd is Nederland nog ondervertegenwoordigd in domeinen als motoronderdelen en aandrijftechniek, radar- en sonarsystemen en micro-elektronica. ‘Zonder gerichte investeringen en strategische samenwerkingen om deze geavanceerde capaciteiten te ontwikkelen, zullen waardevolle kansen in binnen- en buitenland onbenut blijven’, concludeert Oomens.

MKB-bedrijven

De 3.400 Nederlandse maakbedrijven met potentieel relevante capaciteiten voor de defensiemarkt, bestaan voornamelijk uit MKB-bedrijven in de regio’s Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland. Zij zijn grotendeels nog niet actief in de defensieketen.

Allianties en regionale initiatieven als groeimotor

Een logische volgende stap voor deze bedrijven is volgens Oomens het aangaan van samenwerkingen. ‘Daar zijn we in Nederland goed in, neem de samenwerkingsinitiatieven in de Brainport en in de regio Twente bijvoorbeeld. Als bedrijven in allianties hun capaciteiten afstemmen op de vraag van defensie, kunnen zij gezamenlijk een aantrekkelijke toeleverancier worden. We hopen dat ons rapport bedrijven, investeerders en de overheid helpt bij het benutten van deze kans. Zodat we met elkaar kunnen borgen dat de investeringen door de verhoogde NAVO-norm, worden besteed op een manier waar Nederland ook economisch de vruchten van plukt.’

Openingsfoto: Pixabay
Rapport naar aanleiding van het ophogen van de NAVO-norm: Mobilizing the Dutch defense industry
Lees ook: Defensie tekent overeenkomst met VDL voor huur van 120.000 m² productieruimte

Evi Husson

Evi Husson is sinds 2013 eigenaar van Husson Text Productions. Ze heeft een grote interesse in duurzame en technologische ontwikkelingen. Met een dosis nieuwsgierigheid en door de juiste vragen te stellen, haalt ze in gesprekken de kern van de boodschap naar boven en zet deze om in leesbare, toegankelijke verhalen die de doelgroep raken.