Eindhovens bedrijf brengt 3D-printen voedsel dichterbij

Het duurt niet lang meer voordat we ons eigen voedsel 3D-printen. Tenminste, als het aan het Eindhovense bedrijf byFlow ligt, een koploper op dit gebied.

Pasta, een gehaktbal of een koekje uit eigen printer? Het is dichterbij dan je denkt. Over een jaar of tien staat in iedere keuken een 3D-printer naast het espresso-apparaat. Voedsel printen is de toekomst denkt Nina Hoff, directeur van ByFlow. In een artikel in het Eindhovens Dagblad krijgt de verslaggever een kijkje in het printwalhalla van het bedrijf. 

ByFlow ontwikkelt, bouwt en verkoopt 3D voedselprinters. “Om te demonstreren hoe de printer werkt, plaatst ze een cartridge in de printkop van het apparaat”, zo schrijft de verslaggever. “Voor deze gelegenheid heeft ze het logo van het Eindhovens Dagblad in de computer ingevoerd. De letters ED worden door de printer laagje voor laagje op de glazen ondergrond geprint. Het resultaat is een eetbaar plaatje dat wonderwel smaakt. Geen chocolade of puree, maar een verrassende smaak waar ik in ieder geval bietjes in ontwaar.” 

Hoff weet dat het 3D-printen van voedsel legio mogelijkheden biedt, maar is ook van mening dat men het eerst moet kunnen proeven om overtuigd te raken. Dat is dan ook een belangrijk speerpunt van haar bedrijf: de boel vermarkten. De ervaring heeft ze in elk geval: ze runde het eerste 3D-print restaurant ter wereld, werkte van Australië tot Dubai met de beroemdste meesterkoks en ze sloot een contract met Callebaut, de grootste chocoladefabrikant ter wereld. Dit jaar werd Hoff bij de uitreiking van de eerste Techionista-Award bovendien uitgeroepen tot Tech-entrepreneur 2018. 

Award

De carrière van Nina Hoff is verrassend verlopen. Eind 2015 stopte ze met haar baan in de zorg om leiding te gaan geven aan byFlow, het technologiebedrijf van haar visionaire vader Frits en technische broer Floris die samen de eerste opvouwbare 3D-printer ter wereld hadden ontwikkeld. “Onder haar bezielde leiding kwam er geld van investeerders dat werd gebruikt voor toegankelijke software, een eenvoudige bediening en gelikte vormgeving van de 3D-printer”, zo valt te lezen in het Eindhovens Dagblad. “Het resultaat is een apparaat waar je als meesterkok graag mee voor de dag komt. Niet voor niets is Jan Smink, kok van driesterrenrestaurant De Librije, ambassadeur van de 3D-printer Focus. Net als Hidde de Brabander, de televisiekok die schittert bij 24-Kitchen  en Koffietijd.”

Ook de Belgische koning was onder de indruk toen hij tijdens een bezoek aan de High Tech Campus een chocoladeportret van hem zelf kreeg aangereikt. Ook Koning Willem-Alexander zei na een demonstratie te hopen dat hij snel een eigen printer in zijn keuken zou hebben. 

Stunt

Inmiddels zijn er meer dan honderd van de Focus-printers verkocht. Niet gek voor een printer die drieduizend euro kost. “Terwijl het printen van voedsel eigenlijk bedoeld was als marketingstunt om de printer onder de aandacht te brengen”, verklapt Hoff. “Omdat de Focus twee eenvoudig te wisselen printkoppen heeft, kun je er  meteen breed scala aan materialen mee printen. Behalve plastic bijvoorbeeld ook biorubber, siliconen, keramiek, bronsklei, glasklei en voedsel. Maar al snel was duidelijk dat juist het voedsel tot de verbeelding sprak. Met name chocolatiers en restauranthouders wilden er graag mee aan de slag. Omdat je er vormen mee kunt maken die je op geen andere manier voor elkaar krijgt. En in de cartridges kun je ingrediënten combineren, waardoor je bijzondere smaken krijgt.”

Sinds 2015 is er onderzoek gedaan naar 3D-printen van voedsel. In samenwerking met chefkoks, chocolatiers, patissiers, ontwerpers, industrie en universiteiten is er een database aangelegd met mooie 3D-ontwerpen en speciale recepten. Die samenwerkingen hebben geleid tot optimalisering van de Focus als 3D-printer voor voedsel. 

“TNO is er al zeven jaar mee bezig, maar wij hebben de markt echt moeten openbreken. We richten ons nu vooral op bewustwording, we laten zien dat we er zijn. Tot nu zijn we er meer voor de exclusieve evenementen: het printen gaat nog niet snel genoeg voor grote groepen.” Maar in de toekomst ziet Hoff ook andere mogelijkheden. “3D-printen van voedsel heeft grote maatschappelijke voordelen. Neem ondervoeding bij bejaarden. Ouderen met kauw- en slikproblemen krijgen meestal gepureerd voedsel. Met een 3D-printer kan je het gepureerde eten de vorm van het oorspronkelijke product teruggeven. Zo ziet een wortel er weer uit als een wortel, met het voordeel dat de substantie zacht en makkelijk te kauwen blijft. Een ander groot maatschappelijk voordeel is dat je geen voedselresten overhoudt, omdat je in principe alles kunt gebruiken. Het is dus een hele duurzame manier van voedsel bereiden.”

Geldt dat ook voor vlees uit de printer? Hoff moet er een beetje om lachen. “Iedereen heeft het daar over, maar dat was een experiment. We zijn vorig jaar uitgenodigd door de Australische organisatie MLA om te komen werken met vlees. De aanleiding was het feit dat er heel veel restvlees overblijft en men niet wist wat men daar nog mee zou kunnen doen. Mensen willen alleen biefstukje van een bepaalde grootte en ook een kipfilet moet er wel uitzien als een kipfilet. Dus men bleef met restvlees zitten dat onder of net op de kostprijs moest Hoe geven we vlees een tweede leven. Wij zijn ingegaan op die uitnodiging en hebben een soort gehakt gemaakt van dat vlees en daar mooie, bijzondere hapjes van geprint. Dat was wel een eyeopener, want koks bleken bereid om tien keer de prijs te betalen voor vlees uit een cartridge.” Het probleem werd dus een verdienmodel. Het werd zo goed ontvangen dat byFlow onlangs werd uitgenodigd in Dubai om daar hetzelfde te doen. “Het heeft zeker potentieel, je kunt er ook iets mee doen voor voedselverspilling, maar het is niet echt waar wij ons nu op richten.”

Met het huidige prijskaartje is de voedselprinter vooralsnog alleen weggelegd voor cateraars, exclusieve pop-up restaurants in wereldsteden en chique restaurants met Michelinsterren waar perfecte creaties op mooie borden worden geprint. “Maar binnen tien jaar wordt het een activiteit in elk huishouden”, verwacht Hoff. Ze voorziet dat ooit iedereen een 3D-voedselprinter in de keuken heeft staan. “Gebruiksgemak is heel belangrijk. Nu is 3D-printen voor de gemiddelde consument nog veel te bewerkelijk. Maar ik hoop dat er straks doosjes met cartridges in verschillende smaken in de supermarkt te koop zijn. Zoiets als bij de Nespresso. Dan moeten de printers wel een stuk goedkoper zijn; rond de vierhonderd euro. Maar dat zie ik wel gebeuren.”  

Groei

3D-printen wint in hoog tempo terrein. Vliegtuigonderdelen, medicijnen, meubels en huizen; het wordt allemaal geprint. Nu doet voeding zijn intrede. Wetenschappelijke organisaties als TNO zijn al jaren bezig met onderzoek naar de kwaliteit en mogelijkheden van geprint voedsel. Omdat je bij het printen van voedsel zelf de samenstelling, kleur, smaak, vorm, textuur en voedingswaarde kunt bepalen, kun je iedereen precies voorzien van de voedingsstoffen die men nodig heeft. Iemand met een calciumtekort krijgt meer calcium, de vegetariër krijgt juist meer vitamine B12. Hoe hard of zacht voeding uit de printer komt, is ook te beïnvloeden. Dat kan een uitkomst zijn voor mensen met slikproblemen.

Maar je kunt ook denken aan leuke vormpjes, zoals bloemkool in de vorm van een sneeuwpop of broccoli in de vorm van een stripheld voor kinderen die slecht eten of herkenbare vormen voor dementerende ouderen. Je kunt nieuwe smaken creëren, omdat je in het mengsel waarmee je de cartridge vult, alle ingrediënten kunt stoppen die je kunt bedenken. Ook is er een ongekende vormvrijheid omdat je gerechten laagje voor laagje kunt opbouwen. Voeding printen is duurzaam omdat ingrediënten efficiënt worden gebruikt. 

Bron: Brabants Dagblad

Foto: byFlow