AIVD en MIVD: Rusland brengt maritieme infrastructuur in kaart met oog op sabotage

Rusland brengt vitale maritieme infrastructuur van Nederland in de Noordzee in kaart. Het voert activiteiten uit die duiden op spionage en voorbereidingen voor zowel sabotage als verstoringen.

Hiervoor waarschuwen de inlichtingendiensten AIVD en MIVD in een nieuw rapport over de oorlog in Oekraïne. Het rapporteert brengt de gevolgen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne voor de Europese veiligheid en zowel de mondiale orde als stabiliteit in kaart. Bij vitale maritieme infrastructuur in de Noordzee gaat het onder meer om internetkabels, gasleidingen en windmolenparken. De inlichtingendiensten noemen deze infrastructuur kwetsbaar voor sabotage.

Hoe concreet dergelijke dreigingen zijn werd duidelijk op een persconferentie over het rapport. Jan Swillens, directeur van de MIVD, wees op een incident enkele maanden geleden. De bemanning van een Russisch schip zou toen op de Noordzee gepoogd hebben de systemen achter de Nederlandse windenergievoorziening in kaart te brengen. De kustwacht en de marine hebben het schip benaderd en weggeleid. Swillens meldt dat deze Russische poging om imformatie te vergaren niet succesvol was.

Ook andere sectoren lopen risico

Ook fysieke dreigingen in de richting van andere vitale sectoren is voorstelbaar, waarschuwen de AIVD en MIVD. Met name zolang dergelijke aanslagen heimelijk kunnen worden uitgevoerd. Het gaat onder meer om de drinkwater- en energievoorziening in ons land.

“Het kan voor Rusland nuttig zijn om fysieke verstoring en sabotage
voor te bereiden. De MIVD en AIVD informeren organisaties die verantwoordelijk zijn
voor organisatie en uitvoering van beveiligingsmaatregelen om de weerbaarheid van
Nederlandse vitale processen te vergroten”, schrijven de AIVD en MIVD in het rapport.

Russische energiepolitiek

In het rapport wijzen de inlichtingendiensten ook op de Russische ‘energiepolitiek’. Het gaat daarbij om pogingen vanuit Moskou tot het verstoren van de Europese energiemarkt. Dit door de gastoevoer naar Europa te beperken, waardoor de krapte op de Europese markt toeneemt en gasprijzen stijgen. De AIVD en MIVD noemen energielevering voor Rusland ‘een middel om politieke doelstellingen te behalen’.

“Moskou voert een doelbewuste strategie om Europa via de gasafhankelijkheid maximaal onder druk te zetten. Op deze manier hoopt Moskou uiteindelijk Europa te bewegen de steun aan Oekraïne en de sancties tegen Rusland te beëindigen. Moskou ziet dat zijn positie als energiemacht op de langere termijn kwetsbaar is. Met het afknijpen van de energietoevoer probeert Moskou Europa op de knieën te krijgen, voordat de Europese Unie (EU) in staat is om Rusland duurzaam af te stoten als energieleverancier. De Russische strategie had als gevolg voor Nederland dat mede hierdoor in 2022 de energierekening en de inflatie opliepen”, schrijven de inlichtingendiensten.

Cyberoperaties

Naast sabotage van energievoorzieningen en ‘energiepolitiek’, waarschuwen de inlichtingendiensten ook voor Russische cyberoperaties. Denk daarbij aan digitale spionage, sabotage en beïnvloeding tegen Oekraïne en NAVO-bondgenoten. De AIVD en MIVD waarschuwen dat het tempo van Russische cyberoperaties hoog ligt, en veel van deze pogingen tot nu toe niet openbaar zijn geworden. Ook zou de Oekraïense en westerse digitale beveiliging de impact van Russische aanvalspogingen hebben beperkt.

Veruit het grootste deel van de cyberoperaties vanuit Rusland zijn gericht op spionage, met als doel het verkrijgen van militaire, diplomatieke en economische informatie van zowel Oekraïne als NAVO-bondgenoten. Denk daarbij aan het achterhalen van de locaties van militair materieel en personeel. De AIVD en MIVD waarschuwen dat aanvallers bij het selecteren van doelwitten zeer breed te werk gaan. Ook Oekraïense organisaties die geen directe rol spelen bij het verloop van de oorlog of politieke besluitvorming kunnen hierdoor getroffen worden.

Als het specifiek gaat om de NAVO, richt de Russische spionage zich met name op militaire steun die NAVO-bondgenoten aan Oekraïne leveren. Ook de Nederlandse krijgsmacht, ministeries en ambassades zijn afgelopen jaar doelwit geweest van cyberspionagepogingen, waarschuwen de inlichtingendiensten.

Foto: Thomas G. via Pixabay