Europese Commissie wil duidelijkere regels aansprakelijkheid rondom AI

De Europese Commissie gaat de regelgeving rondom aansprakelijkheid voor schade of letsel die ontstaat door digitale technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) verduidelijken. Het moderniseert bestaande regelgeving rondom aansprakelijkheid rondom het gebruik van digitale en refurbished producten. Ook harmoniseert de commissie nationale regelgeving op het gebied van aansprakelijkheid.

Een eerder onderzoek van de Europese Commissie waaraan 1.200 respondenten deelnamen bleek dat als het gaat om AI op veel gebieden regels nodig zijn. Het ging daarbij onder meer om regels voor aansprakelijkheid en veiligheid. De meeste respondenten schaarden zich hierbij achter verplichte regels op dit gebied. Vier op de tien respondenten gaf aan bij voorkeur volledig nieuwe regelgeving op dit vlak te zien. 33% acht het aanpassen van bestaande regelgeving voldoende.

Schadevergoeding na schade en letsel

De Europese Commissie gaat regelgeving rondom schade en letsel die ontstaat door het gebruik van digitale en refurbished producten aanpassen. De Europese Commissie neemt hiervoor twee wetsvoorstellen aan.

Bestaande nationale wetgeving van EU-lidstaten rondom aansprakelijk voor schade en letsel door AI moet daarnaast geharmoniseerd worden. Dit moet ervoor zorgen dat slachtoffers volgens dezelfde standaarden beschermd zijn tegen schade door AI-producten en -diensten als tegen schade door andere omstandigheden.

Regelgeving verduidelijken

Met de aanpassingen wil de Europese Commissie niet alleen gebruikers van digitale, refurbished en AI-producten en -diensten beter beschermen. Het wil ook de regelgeving voor bedrijven verduidelijken en zowel eerlijk als voorspelbaarder maken. Dit moet onder meer circulaire business modellen ondersteunen.

Zo krijgen bedrijven onder meer een verplichting tot het adresseren securitykwetsbaarheden in producten. Indien fabrikanten niet niet adequaat doen, kunnen slachtoffers een schadevergoeding vragen. Het gaat daarbij onder meer om robots, drones en smart home-systemen die onveilig worden door software-updates.

Gelijk speelveld voor Europese en niet-Europese fabrikanten

Ook wil de Europese Commissie een gelijk speelveld creëren voor Europese en niet-Europese fabrikanten. Indien consumenten gewond raken door producten die van buiten de Europese Unie zijn geïmporteerd, kunnen zij de importeur of de Europese vertegenwoordiger van de fabrikant verantwoordelijk stellen voor compensatie.

Een ander doel is het aanpakken van oneerlijke behandeling door algoritmes. Indien een algoritme bijvoorbeeld in een sollicatieproces een sollicitant discrimineert, kan deze hiervoor compensatie vragen.

‘AI-technologieën laten gedijen’

“We willen dat AI-technologieën gedijen in de EU. Om dit te laten gebeuren, moeten mensen vertrouwen op digitale innovaties. Met het voorstel van vandaag over civiele aansprakelijkheid rondom AI bieden we klanten instrumenten voor herstel in geval van schade veroorzaakt door AI. Zo hebben zij hetzelfde beschermingsniveau als bij traditionele technologieën en zorgen we voor rechtszekerheid voor onze interne markt”, zegt Věra Jourová, vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie.

Eurocommissaris Thierry Breton voor Interne Markt: “De richtlijn productaansprakelijkheid is al vier decennia een hoeksteen van de interne markt. Het voorstel van vandaag maakt het geschikt voor de uitdagingen van de komende decennia. De nieuwe regels weerspiegelen wereldwijde waardeketens, bevorderen innovatie en consumentenvertrouwen en bieden meer rechtszekerheid voor bedrijven die betrokken zijn bij de groene en digitale transitie.”

‘Veiligheid van consumenten waarborgen’

Eurocommissaris Didier Reynders van Justitie: “Terwijl we rekening houden met het enorme potentieel van nieuwe technologieën, moeten we de veiligheid van consumenten ten allen tijde waarborgen. Goede beschermingsnormen voor EU-burgers vormen de basis voor consumentenvertrouwen en dus voor succesvolle innovatie. Nieuwe technologieën zoals drones of bezorgdiensten die worden beheerd door AI kunnen alleen werken als consumenten zich veilig en beschermd voelen. Vandaag stellen we moderne aansprakelijkheidsregels voor die precies dat zullen doen. We maken ons wettelijk kader geschikt voor de realiteit van de digitale transformatie.”

Nu de Europese Commissie de wetsvoorstellen heeft aangenomen, buigt het Europees Parlement zich over de voorstellen. Ook moet de Europese Raad, die bestaat uit de regeringsleiders van de EU-lidstaten, instemmen met de wetsvoorstellen.

AI Act

De Europese Commissie nam in april 2021 al de AI Act aan. Deze wet moet de veiligheid van en het vertrouwen in risicovolle AI-systemen die in de EU zijn ontwikkeld en worden gebruikt waarborgen. Met de AI Act wil de Europese Commissie enerzijds de veiligheid en fundamentele rechten van Europese burgers en bedrijven beschermen. Anderzijds wil het de investeringen in, omarming van en innovatie op het gebied van AI versterken. De wetsvoorstellen die de Europese Commissie nu presenteert vullen de AI Act aan met mogelijkheden tot civiele schadeclaims voor schade.

Auteur: Wouter Hoeffnagel
Afbeelding: Gordon Johnson via Pixabay