TNO investeert in Ierse startup die Quantum System-on-Chip ontwikkelt

TNO investeert in de Ierse quantumstartup Equal1. Het bedrijf richt zich op de ontwikkeling van een zogeheten Quantum System-on-Chip (QSoC), voorzien van een AI-laag. TNO levert niet alleen een financiële bijdrage aan het project, maar ook expertise.

Een quantumcomputer is computer die quantummechanica inzet voor het uitvoeren van berekeningen. Waar een klassieke computer met bits werkt, gebruikt een quantumcomputer zogeheten quantum bits (qubit). Kenmerkend voor een qubit is dat deze tegelijkertijd een 0 en 1 kan zijn, in plaats van slechts één van beide. Dit heet ook wel superpositie en betekent in de praktijk dat een quantumcomputer parallel meerdere berekeningen kan uitvoeren.

Zeer complexe problemen snel en efficiënt oplossen

Daarnaast maakt quantumcomputering gebruik van een andere unieke eigenschap van kwantummechanica: verstrengeling. Dit maakt het mogelijk qubits met elkaar te verbinden, zelfs indien zij ver uit elkaar staan. Verandert de input van een qubit? Dan verandert de staat van de verstrengelde qubit direct mee. Dit maakt het mogelijk een groot aantal qubits gelijktijdig aan te sturen. Samen met superpositie zorgt verstrengeling ervoor dat quantumcomputers berekeningen kunnen uitvoeren die reguliere computers niet aan kunnen.

Zo kunnen quantumcomputers zeer complexe problemen snel en efficiënt oplossen. De technologie biedt in de praktijk grote kansen. Zo wijst TNO erop dat quantumcomputers in de toekomst onder meer kunnen leiden tot doorbraken in klimaatmodellering, financiële modellering en AI.

Sterke link met Nederland

Equal1 is in 2018 opgericht als spin-off van University College Dublin. Het telt zo’n 45 medewerkers. De Ierse startup spitst zich toe op de ontwikkeling van zijn eigen quantumcomputer. Daarbij is ook een sterke link met Nederland; het bedrijf maakt gebruik van silicium spin qubits. Dit is een technologie die de afgelopen jaren door TNO in samenwerking met de Technische Universiteit Delft is ontwikkeld.

De start-up werkt aan UnityQ, een zogeheten QSoC die quantumcomputing en reguliere rekenkracht in één enkele chip integreert. Dit biedt volgens Equal1 diverse voordelen. Zo is het systeem schaalbaar tot miljoenen qubits op één chip, is de oplossing kostenefficiënt te produceren wat de toegankelijkheid tot quantumcomputing kan vergroten en kent de QSoC een compacte vormfactor die geschikt is voor bestaande datacenters.

Deel van R&D-activiteiten verhuist naar Nederland

Ter ondersteuning van de ontwikkeling van zijn quantumcomputer verhuist het bedrijf een deel van zijn R&D-activiteiten naar Nederland. Het wil zo optimaal gebruik kunnen maken van de technologie en expertise van TNO op het gebied van nanofabricage, infrastructuur en geavanceerde materialen die door de Technische Universiteit Delft zijn ontwikkeld. Equal1 vestigt zich daarbij in het House of Quantum, een nationale campus voor startups in quantumtechnologie.

Jason Lynch, CEO Equal1: “De investering van TNO in Equal1 versnelt de realisatie van onze visie om rack-gemonteerde quantumcomputers te bouwen die kunnen opschalen naar miljoenen high-performance qubits op een enkele quantumchip. TNO is leidend op het gebied van quantum. We zijn dankbaar voor hun support aangezien deze samenwerking een mijlpaal is in onze roadmap naar de ontwikkeling van ’s werelds meest schaalbare, praktische en energie-efficiënte quantumcomputers.”

Nieuwe strategie van TNO

TNO investeert voor het eerst in een startup die niet als spin-off van TNO is ontstaan. De investering is onderdeel van een nieuwe strategie van de organisatie. Het wil daarmee bijdrage aan een netwerk van startende ondernemingen in gebieden waar TNO onderzoek doet. Het doel is startups en scale-ups helpen sneller op te schalen. TNO zet daarbij in op intensievere samenwerking, met als doel het versterken van het ecosysteem van potentiële klanten en samenwerkingspartners voor de Nederlandse hightech industrie. De organisatie wijst daarbij op analyses, waaruit blijkt dat te weinig deeptech startups doorgroeien tot scale-ups en scale-ups op hun beurt relatief graag groeien in vergelijking met Amerikaanse tegenhangers.

Tjark Tjin-A-Tsoi, CEO TNO: “Deze investering in Equal1 is een eerste concrete illustratie van onze nieuwe strategie om veelbelovende deeptech startups en scale-ups te ondersteunen en het Nederlandse hightech ecosysteem te versterken. Zo helpt TNO bedrijven sneller wereldwijd impact te maken en hiermee de Nederlandse economie te versterken, transities te versnellen en werkgelegenheid te bevorderen.”

Auteur: Wouter Hoeffnagel