Chiptekort neemt af

Het wereldwijde chiptekort lijkt af te nemen. Zowel Samsung als TSMC, beide grote spelers op de chipmarkt, melden dat de vraag naar chips daalt. Goed nieuws voor onder meer de auto-industrie, die de afgelopen jaren hard is getroffen door het chiptekort.

Chips zijn vandaag de dag een onmisbaar onderdeel van een breed scala aan producten. Denk hierbij aan industriële robots en productiesystemen, maar ook aan huishoudelijke apparaten als koelkasten en vaatwassers, auto’s, computers en mobiele telefoons. In de COVID-19 pandemie ontstond een grote vraag naar apparaten, onder meer door plotselinge omslag naar thuiswerken. Tegelijkertijd werd de productie van chips tegelijkertijd verstoord door onder meer lockdowns. De combinatie leidde tot een omvangrijk wereldwijd chiptekort.

Auto-industrie hard getroffen

De auto-industrie is een van de sectoren die hard is getroffen door het tekort. Zo bleek eind vorig jaar uit cijfers van Allianz Trade dat door het chiptekort wereldwijd maar liefst 18 miljard voertuigen minder zijn geproduceerd dan gepland. Europese autofabrikanten zijn relatief hard getroffen; Allianz Trade schat de schade voor Europese fabrikanten in 2021 en 2022 op ongeveer 100 miljard euro.

Het lijkt erop dat de grootste tekorten achter de de rug zijn. Zowel Samsung als TSMC melden de productie van hun chips te verlagen. Aanleiding hiervoor is een teruglopende vraag vanuit de markt naar chips. Zo maakte Samsung bekend minder geheugenchips te produceren met het oog op de dalende prijzen en stijgende voorraden bij klanten. Het bedrijf zag zijn operationele winst met 96% teruglopen tot 600 miljard won, omgerekend zo’n 416 miljoen euro. Het gaat om het laagste resultaat sinds 2009, toen het bedrijf de vraag naar chips zag teruglopen door de financiële crisis.

Ook TSMC ziet vraag teruglopen

Samsung staat hierin niet alleen. Ook TSMC, een andere grote speler op de chipmarkt, ziet de vraag naar chips teruglopen. Het bedrijf verlaagde begin dit jaar zijn verwachtingen voor het eerste kwartaal van 5%, meldt Reuters. Ook kondigde het bedrijf aan zijn investeringen te verlagen met het oog op een lagere vraag vanuit de markt.

Het eveneens Taiwanese DigiTimes meldt daarnaast dat de Nederlandse fabrikant van chipmachines ASML flink minder orders voor EUV-apparaten heeft ontvangen van TSMC. De Taiwanese chipfabrikant is de grootste klant van ASML.

Naast Samsung en TSMC nemen ook andere chipfabrikanten maatregelen. Zo kondigde concurrente SK hynix in september al aan zijn investeringen in chipproductie te verlagen. Het bedrijf halveert zijn investeringen. Ook Micron neemt maatregelen en verlaagt zijn investeringen met 30%.

Beschikbaarheid stijgt en prijzen dalen

Hoewel de teruglopende vraag slecht nieuws is voor chipfabrikanten, geldt dat niet voor afnemers zoals de auto-industrie. Door de lagere vraag stijgt de beschikbaarheid van chips en dalen daarnaast de prijzen. De omslag is al terug te zien in de leveringen van auto’s in maart.

“De stijging in maart kwam vooral door auto’s die al eerder waren besteld. Het waren dus naleveringen. Wij kunnen niet anders dan concluderen dat dit te maken heeft met een afname van het chiptekort”, meldt een woordvoerder van brancheorganisatie BOVAG aan NU.nl.

Kortere levertijden

Ook een rondgang van AutoWeek onderschrijft dit beeld. Uit de rondvraag blijkt dat de levertijden voor nieuwe auto’s bij diverse merken inmiddels korter worden.

Consultancybureau Bain & Company waarschuwt tegelijkertijd dat de vlag nog niet uit kan. Zo zijn de levertijden voor chips nog altijd langer dan voor de COVID-19 pandemie. Daarnaast bestaat de kans dat er opnieuw schaarste aan chips ontstaat. Onder meer door het groeiende gebruik van chips in auto’s, die onder meer een cruciale rol spelen in elektrische aandrijflijnen. Denk echter ook aan de huidige energietransitie, die eveneens om chips vraagt.

European Chips Act

Op de lange termijn wil de Europese Unie (EU) herhaling van het chiptekort voorkomen door de productie van chips meer naar Europese bodem te halen. Het introduceerde hiervoor in februari 2022 al de European Chips Act. Met behulp van subsidies en belastingvoordelen wil de Europese Commissie chipfabrikanten overtuigen op Europese bodem chips te produceren. Dit moet de afhankelijkheid van de EU van het buitenland wat betreft chipproductie terugdringen. Op termijn moet de EU volgens de Europese Commissie zelfs uitgroeien tot een leider op het gebied van chipproductie.

Als onderdeel van de European Chips Act. Als onderdeel van deze wet moet een budget van ruim 43 miljard euro beschikbaar worden. Dit budget bestaat uit zowel private als publieke fondsen. Zo moet een kwart van het budget afkomstig zijn uit publieke fondsen, terwijl de private sector de overige driekwart moet inbrengen.

Diverse partijen investeren

De European Chips Act lijkt in ieder geval tot een stijging van de investeringen in chipproductie op Europese bodem te leiden. Diverse partijen kondigden al investeringen aan. Denk daarbij aan Bosch, dat 170 miljoen euro investeert in twee nieuwe R&D-centra in Duitsland. Ook steekt het Duitse bedrijf 250 miljoen euro in een uitbreiding van een wafer fab in het Duitse Dresden.

Ook Intel wil investeren; het bedrijf kondigde in maart 2022 een investering van 17 miljard euro in twee chipfabrieken in het Duitse Maagdenburg aan. Het gaat volgens het Amerikaanse bedrijf om een ‘megalocatie’ voor chipproductie. De bouw van de productiefaciliteiten stond voor de eerste helft van 2023 op de planning. De productie zou vervolgens in 2027 van start kunnen gaan.

Intel wil meer subsidie

Eind vorig jaar werd echter bekend dat Intel de bouw van deze Duitse chipfabrieken uitstelt. Het bedrijf kreeg al 6,8 miljard euro aan subsidie voor de bouw van de faciliteiten, maar wil meer subsidie ontvangen. De Financial Times meldt dat Duitsland bereid is om extra subsidies toe te kennen, maar alleen indien Intel zelf ook zijn investeringen vergroot. Het Amerikaanse bedrijf beloofde eerder 29 miljard dollar te investeren in productielocaties in Europa. Het gaat daarbij overigens niet alleen om de chipfabrieken in Duitsland, maar ook om locaties in Ierland.

Tegelijkertijd plannen ook andere partijen chipfabrieken in Europa. Een voorbeeld is TSMC, dat een chipfabriek in Duitsland overweegt. Een delegatie van het Taiwanese bedrijf reisde in de herfst van 2022 af naar Duitsland voor het selecteren van een locatie voor een chipfabriek. Reuters meldt dat de bouw van deze locatie bijna van start kan gaan. Wel onderhandelt TSMC nog met de Duitse overheid over subsidies. Welk bedrag aan subsidies TSMC hoopt te ontvangen is niet bekend. Een bron meldt echter aan Reuters dat de onderhandelingen zich in een ‘gevorderd stadium’ bevinden.

Auteur: Wouter Hoeffnagel
Foto: axonite via Pixabay