Miljoen euro subsidie voor beeldvorming die stofwisselingsprocessen inzichtelijk maakt

Soteria Medical, Tesla Dynamic Coils en het Radboudumc ontvangen ruim een miljoen euro subsidie van het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO-Oost). De subsidie is bedoeld voor het project MI-Robot – ‘Metabole beeldvorming voor magnetic resonance (MR) geleide robot interventies’. Binnen dit project onderzoeken de partijen nieuwe vormen van beeldvorming die specifieke stofwisselingsprocessen in het lichaam inzichtelijk maken. Het inzicht dat hierdoor ontstaat helpt bij het nauwkeuriger uitvoeren van robotgestuurde biopsies.

De bevolking wordt steeds ouder, waardoor het aantal mensen dat kanker krijgt naar verwachting voorlopig blijft stijgen. Voor het optimaal behandelen van individuele patiënten met kanker spelen tijdige opsporing en goede karakterisering van tumoren een cruciale rol. Bij het karakteriseren van tumoren worden de exacte kenmerken vastgesteld. Is een tumor bijvoorbeeld agressief of juist niet? En staan zij op het punt om uit te zaaien? Het gaat om een complex proces.

Vooralsnog worden de beste resultaten bereikt met een combinatie van histopathologie (het opsporen van ziekteprocessen in weefsel) in combinatie met genetische analyse. Deze analyse wordt uitgevoerd op een biopt, waarbij een klein stukje van het weefsel uit het lichaam wordt gehaald. Tom Scheenen, onderzoeker in het Radboudumc: “Gecombineerd zorgen beide innovaties voor nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid in Gelderland en een betere zorg voor patiënten met kanker.”

Lokale of uitgezaaide tumor

Onderzoek naar een biopt maakt onder meer inzichtelijk of het gaat om een lokale niet uitgezaaide tumor, of juist een uitgezaaide tumor. Scheenen: “Dat bepaalt het verschil tussen een lokale behandeling van de tumor of juist een uitgebreidere, systemische behandeling. Zeker in een vroeg stadium van uitzaaien, is een uitgezaaide tumor nog klein, lastig te vinden en moeilijk te biopteren. Waar zit de uitzaaiing precies? Is het mogelijk daar een goed biopt van te nemen? Zonder zo’n biopt is karakterisering immers niet mogelijk. Daar ligt dus een grote klinische behoefte. Het zou prachtig zijn als we op een niet-invasieve manier de aanwezigheid van uitgezaaide ziekte kunnen voorspellen en detecteren. Met nieuwe krachtige MRI-technieken gaan we dat proberen.”

Het uitsluitend detecteren en lokaliseren van een tumor is niet voldoende. Het project MI-Robot gaat daarom verder. Met Metabole MRI (Magnetische Resonantie Imaging) kan de lokale tumor ook al op een niet-invasieve manier worden gekarakteriseerd. Dit proces vindt plaats op basis van stofwisselingsprocessen die karakteristiek zijn voor tumoren. Deze werkwijze maakt ook beter voorspelbaar of een ziekte op het punt staat om zich uit te breiden of niet. Het Zaltbommelse Tesla Dynamic Coils maakt dit proces technisch mogelijk.

Tesla Dynamic Coils richt zich op de ontwikkeling van innovatieve, snelle en veelzijdige MRI-technologie. Het bedrijf wil hiermee diagnostiek en therapie verbeteren. Met behulp van moderne technologie richt het bedrijf zich op het versnellen van wetenschappelijk onderzoek. Ook levert het bedrijf diensten die onderzoek naar en de ontwikkeling van producten op wereldwijde schaal ondersteunen.

Nauwkeuriger biopteren

Voor het bepalen van de meest geschikte behandeling is het nauwkeurig biopteren van eventuele uitzaaiingen van essentieel belang. Zo weet je zeker dat een stukje van het verdachte weefsel daadwerkelijk is aangeprikt. Scheenen: “Mogelijk kunnen we in zo’n situatie ook de uitzaaiing direct verwijderen met een minimaal invasieve behandeling of door een focale therapie, zoals gericht lokaal bestralen, laseren of bevriezen.”

Het aansturen van een naald met een MRI-compatibele robot op basis van realtime imaging maakt het mogelijk zeer nauwkeurig te biopteren. Soteria Medical, een spin-off van het Radboudumc, heeft veel ervaring met dit proces. Het Arnhemse bedrijf ontwikkelt een nieuwe manier voor het nemen van prostaatbiopsiën. Het bedrijf wil hiermee de nauwkeurigheid, duur, kosten en betrouwbaarheid van bestaande procedures verbeteren. Het verkorten van de duur van de biopsie vergroot enerzijds het comfort voor de patiënt en minimaliseert anderzijds bewegingen door de patiënt. Dit laatste is van belang met het oog op de kwaliteit van de scan.

In realtime opnames bekijken

Soteria Medical maakt hierbij gebruik van een robot die is voorzien van onderdelen die geen verstoringen geven in het magnetisch veld dat een MRI-scanner genereert. Dit betekent in de praktijk dat de robot zijn werk kan doen terwijl de MRI in realtime opnames levert.

Scheenen: “De combinatie van beide bedrijven biedt de mogelijkheid om op een minimaal-invasieve wijze biopten te nemen uit potentiële tumoren, diep in het menselijk lichaam, gestuurd door de metabole informatie. Het Radboudumc zal de optimale metabole scans ontwerpen en een demonstratiestudie opzetten om bij patiënten met prostaatkanker het succes van de metabolisme gestuurde biopsie aan te tonen.”

Het project, dat in totaal bijna 3 miljoen euro gaat kosten, heeft een looptijd van 2,5 jaar.

Auteur: Wouter Hoeffnagel