Robot voert 20.000 Nederlandse coronatests per etmaal uit

Een nieuwe robot kan per etmaal tot 20.000 pcr-tests op SARS-CoV-2 verwerken. Dit is aanzienlijk sneller dan alle andere tot nu toe bekende apparaten voor dit doeleinden.

De robot heet STRIP-1 en is door de Nederlandse overheid aangeschaft. Het gaat om een Nederlandse uitvinding ontwikkeld door Hubrecht Institute, onderdeel van het KNAW, en biotechbedrijf Genmab. STRIP-1 is geproduceerd in Zwitserland en gerealiseerd door de Rijksoverheid. De bedoeling is dat de robot niet alleen tijdens de huidige COVID-19 pandemie kan worden ingezet, maar ook in eventuele volgende pandemieën.

Verspreiding in kaart brengen

De overheid noemt de test- en analysefaciliteiten in Nederland ‘heel hoogwaardig, maar ook kleinschalig en primair gericht op diagnostiek’. Dit betekent in de praktijk dat de faciliteiten vooral zijn ingericht om te bepalen of iemand besmet is of niet. In een pandemie is het echter ook van groot belang de verspreiding van het virus snel in kaart te kunnen brengen. Dit maakt een gerichte aanpak mogelijk met maatregelen daar waar de uitbraak oplaait.

Snel en nauwkeurige monsters in hoge volumes kunnen testen is een belangrijk onderdeel van een dergelijke aanpak. Het kabinet investeert daarom al langer in het uitbreiden van de test- en analysecapaciteit in Nederland. De testrobot STRIP-1 maakt onderdeel uit van die strategie.

Naast een hogere testsnelheden – waardoor grotere hoeveelheden tests kunnen worden uitgevoerd – verlaagt de testrobot ook de kosten per test aanzienlijk. Dit zonder concessies te doen aan de kwaliteit van de uitgevoerde analyse.

Validatie

De STRIP-1 is kort voor de Kerstdagen geïnstalleerd in Veldhoven. Op dit moment wordt robot gevalideerd. Hierbij analyseert de robot stapsgewijs steeds meer tests, waarmee de robot wordt klaargemaakt voor een grootschalige inzet. Het validatieproces – dat onder toezicht staat van het RIVM en de GGD Zuid-Oost Brabant – is naar verwachting half februari afgerond. Na afronding kan de robot op vol vermogen worden ingezet. De overheid overweegt meer exemplaren van de testrobot aan te schaffen indien de validatie de verwachte resultaten oplevert.

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bekijk de robot op 27 januari met eigen ogen. De Jonge: “Dit is echt een veelbelovende nieuwe stap in de bestrijding van de corona-pandemie. Het is prachtig dat bedrijven en instituten uit Nederland dit voor elkaar hebben gekregen en we hebben daar vanuit de overheid ook graag aan meegewerkt. Alle signalen wijzen erop dat we deze robot met succes kunnen gaan inzetten. De STRIP1 kan een belangrijke extra schakel zijn in het testen op grote schaal, dat in een pandemie noodzakelijk is.”

Testcapaciteit verbeteren

De robot is ontwikkeld door een reeks onderzoekers die zich tijdens de eerste lockdown in april 2020 de behoefte voelden de toen nog erg beperkte testcapaciteit te verbeteren. Met behulp van hun expertise op het gebied van moleculaire biologie wilden zij de test optimaliseren. Het gaat om een initiatief van Marvin Tanenbaum en Wouter de Laat, waar tientallen onderzoekers zich bij hebben aangesloten.

“Al pratende realiseerden we ons dat de gouden standaard, de PCR test, super goed werkt, en dat het grootste probleem de logistiek was”, zegt De Laat. In teststraten werd toen gewerkt met relatief grote volumes testvloeistoffen en moesten veel handelingen door mensen worden uitgevoerd. Dit beperkte het aantal testen dat in een bepaalde tijd kan worden geanalyseerd. De Laat: “Door robotisering van het geheel hoopten we de alles veel sneller en slimmer te organiseren. Daar hebben we dus al heel snel op ingezet.”

De hele keten aanpassen

Via een kennis van één van de onderzoekers kwamen zij in contact met Martijn Bosch, de automatiseringsspecialist van biotechbedrijf Genmab. Bosch: “De uitdaging was niet alleen het ontwikkelen van een robotsysteem, maar ook het aanpassen van de hele keten. Van sample afname en logistiek, tot de test zelf en de rapportage, eigenlijk het hele proces van patiënt naar test en weer terug, dat was de grote uitdaging.” Op termijn zijn daardoor steeds meer partijen bij het project betrokken geraakt. Denk hierbij aan diagnostische laboratoria, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en academische ziekenhuizen. Tanenbaum: “Iedereen werkte hier volledig belangeloos aan mee. Iedereen deed het naast zijn gewone werk, had het ontzettend druk, en toch vond iedereen dit dusdanig belangrijk om er enorm veel tijd in te steken.”

Met financiële steun van het Oncode Institute is de robot uiteindelijk besteld bij het Zwitsers bedrijf TECAN, dat de productie op zich nam. De robot is kort voor de kerst geïnstalleerd in het medisch-microbiologisch laboratorium PAMM in Veldhoven.

Auteur: Wouter Hoeffnagel